De voordelen van samen slapen

Macall Gordon

Er is goed en slecht nieuws te vertellen met betrekking tot wetenschappelijk onderzoek over samen slapen. Het goede nieuws is dat er onderzoek is dat zegt dat er voordelen zijn voor ouders en kinderen die samen het bed (of de kamer) delen. Het slechte nieuws is dat behalve wetenschappelijk onderzoek naar de relatie tussen samen slapen en voorkoming van wiegendood (SIDS), er niet veel wordt gedaan aan wetenschappelijk onderzoek naar de kwalitatieve en lange-termijnaspecten van samen slapen. Totdat dit soort onderzoek wordt gedaan, moeten we het hebben van al het goede werk dat wordt gedaan binnen de Amerikaanse cultuur, en van studies uit andere culturen.

Wat onderzoek laat zien

Voordelen voor kinderen

Samen slapen bevordert fysieke regulering

De nabijheid van de ouder kan het onvolgroeide zenuwstelsel van het kind helpen reguleren tijdens de slaap. (Farooqi, 1994; Mitchell, 1997; Mosko, 1996; Nelson,1996; Skragg, 1996) Het kan ook helpen bij het voorkomen van wiegendood doordat het kind niet in te diepe fases van slaap zal komen. Ook zal de ademhaling van de ouder het kind kunnen helpen zich te ‘herinneren’ zelf adem te halen (McKenna, 1990; Mosko, 1996; Richard, 1998).

Ouders en kinderen slapen beter. Vanwege de nabijheid van de moeder hoeven baby’s niet helemaal wakker te worden en te gaan huilen om een reactie te krijgen. Moeders kunnen voor hun kind zorgen vóórdat zij of het kind helemaal wakker worden (McKenna, 1994). Omdat ze beter slapen en minder vaak helemaal wakker worden(McKenna & Mosko, 1997), zijn de moeders meer geneigd hun nachtelijke ervaringen als positief te bestempelen (McKenna, 1994).

Baby’s krijgen vaker zorg. Samen slapen bevordert het borstvoeden(Clements, 1997; McKenna, 1994; Richard et al., 1996). Zelfs de conservatieve Americain Academy of Pediatrics (AAP) erkent de voordelen van samen slapen bij het geven van borstvoeding (Hauck, 1998). Moeders die samen slapen geven gemiddeld twee keer zo lang borstvoeding dan de moeders die dat niet doen (McKenna). Naast de voordelen van borstvoeding vermeerdert de activiteit van het zuigen de hoeveelheid zuurstof in het lichaam van het kind, wat een positief effect heeft op zowel de groei als het immuunsysteem. Kinderen die samen slapen krijgen ook meer aandacht en bescherming. Moeders die samen slapen lieten vijf keer zoveel ‘beschermend’ gedrag zien (zoals het weer goed leggen van de deken, strelen en knuffelen) dan alleen slapende moeders (McKenna & Mosko, 1997). Ze lieten ook een toegenomen gevoeligheid zien ten opzichte van de aanwezigheid van de baby in hun bed (Mckenna).

Lange termijn voordelen

Groter gevoel van eigenwaarde: jongens die vanaf de geboorte tot 5 jaar samen sliepen met hun ouders hadden een duidelijk groter gevoel van eigenwaarde en ervaarden minder schuldgevoelens en angst. Vrouwen die als kind samen sliepen, hadden als volwassene een minder ongemakkelijke houding ten opzichte van fysieke aanraking en affectie (Lewis & Janda, 1988 ). Samen slapen lijkt zelfvertrouwen, eigenwaarde en intimiteit te bevorderen, mogelijk door de accepterende houding van de ouders (Crawford, 1994).

Meer positief gedrag

In een onderzoek onder ouders op een militaire basis, kregen kinderen die samen sliepen betere beoordelingen door hun leraren dan alleen slapende kinderen (Forbes et al., 1992). Een recent onderzoek in Engeland laat zien dat kinderen die ‘nooit’ in het bed van hun ouders sliepen, moeilijker te handhaven waren, minder gelukkig waren, meer driftaanvallen hadden en dat deze kinderen wezenlijk meer angstig waren dan kinderen die altijd in het bed van hun ouders sliepen (Heron, 1994).

Grotere tevredenheid over het leven

Een groot intercultureel onderzoek, gehouden onder vijf verschillende etnische groepen in grote steden in de V.S., liet zien dat onder alle groepen de samen slapers een groter algemeen gevoel van tevredenheid hebben over het leven (Mosenkis, 1998).

Wat ouders vermoeden

Samen slapen bevordert sensitiviteit, gevoeligheid. Veel met hun kinderen samen slapende ouders ervaren dat ze meer afgestemd raken op hun baby en kind. Ze merken dat hun gevoeligheid ten opzichte van de behoeften en patronen van hun kind ook doorwerkt in hun gevoeligheid overdag.

Het vermindert bedtijd-problemen

Ouders die samen slapen met hun kinderen weten dat kinderen die in de kamer van hun ouders slapen geen reden hebben om bang te worden als het bedtijd is. Als ze ouder worden en verhuizen naar een eigen kamer, hebben ze een veilig en positief beeld van naar bed gaan. Ze hebben geen reden het naar bed gaan te koppelen aan alleen zijn.

Het zorgt voor een accepterende omgeving

Kiezen voor samen slapen houdt in dat je de behoefte van je kind om zijn ouders zowel overdag als ’s nachts om zich heen te hebben accepteert. In essentie zegt de ouder daarmee tegen het kind dat zolang het klein is, de ouder er voor hem zal zijn en in zijn behoeften zal voorzien. Samen slapende ouders zijn geneigd er van uit te gaan dat deze bereidwilligheid ‘s nachts in te gaan op de behoeften van hun kind doorwerkt gedurende de dag, en dat dit sterk bijdraagt in de gehele relatie met het kind.

Samen slapen is net zo veilig of veiliger als in een wieg

In bestaand onderzoek is geen bewijs dat samen slapen gevaar met zich meedraagt. Alle elementen in de slaapomgeving samen bepalen de mate van gevaar voor het kind. Als ouders niet roken, geen alcohol of drugs gebruiken en op een stevig matras slapen zonder donsdekbedden, zorgt samen slapen voor een veilige slaapomgeving. Het is waarschijnlijk dat het leven van veel kinderen is gered doordat ze naast hun ouders sliepen. Er zijn gevallen bekend bijvoorbeeld, waarbij moeders merkten dat hun kind niet meer ademhaalde, en het kind weer tot ademhalen konden stimuleren.

Problemen bij bestaand onderzoek naar slapen

Culturele vooroordelen

Het onderzoek dat tot dusver is gedaan naar samen slapen is, net als elk ander onderzoek, sterk ontwikkeld vanuit de cultuur van de onderzoekers en hun thema’s. Onderzoek naar samen slapen in de V.S. (waar samen slapen wordt gezien als raar, zo niet gevaarlijk), is sterk beïnvloed door de relatief hoge waarde die Amerikanen hechten aan onafhankelijkheid, technologie, consumentisme en de behoefte van ouders aan tijd en privacy. Onderzoek in andere culturen is meer geneigd te kijken naar de voordelen van samen slapen en de behoeften van kinderen, omdat dit is geïntegreerd in de familie en in de samenleving.

Te veel gericht op korte termijn, op specifiek resultaat

Klinisch onderzoek is niet erg geschikt voor het meten van lange termijnresultaten, complexe of kwalitatieve uitslagen. De voordelen van samen slapen zijn, zoals veel samen slapers uit ervaring weten, niet op korte termijn en zeker niet in hoeveelheden te meten. Zulke potentiële voordelen gaan verder dan wiegendood-preventie, meer slaap voor de moeder en het kind, en meer borstvoeding tijdens de eerst maanden van het leven. Ze gaan bijvoorbeeld over positieve lange termijn effecten op aspecten als de relatie tussen ouder en kind, de eigenwaarde van kinderen, en meer. Wat het onder andere moeilijk maakt deze voordelen op kwalitatief en lange termijngebied te onderzoeken, is dat de link leggen met samen slapen misschien moeilijk gescheiden kan worden van de link met de andere ouderlijke praktijken die gewoon zijn in families waarin samen wordt geslapen. Samen slapen is eenvoudigweg een onderdeel van de complexe samenhang en context, de ecologie van keuzes in het ouderschap.

Om werkelijk onderzoek naar samen slapen te kunnen doen, zullen onderzoekers moeten beginnen met het stellen van andere vragen, zoals: wat zijn de lange termijn resultaten voor kinderen die samen sliepen als kinderen? Zijn ouders die samen slapen meer geneigd voor andere ouderlijke gedragingen te kiezen die ook van invloed kunnen zijn op de resultaten die worden bestudeerd?

Bekende mythes rond samen slapen

Mythe 1: “Kinderen kunnen stikken.”

De recente bevindingen van de Consumer Product Safety Commision (CPSC) in de V.S. dat bedden van volwassen gevaarlijk zijn is zowel misleidend als onvolledig. Ouders moeten weten dat deze recente campagne is gesponsord en gefinancierd door de Juvenile Product Manufacturing Association (zij maken ook ledikanten), een organisatie die er alleen maar baat heeft als ouders ervoor kiezen een wieg te kopen. Ouders zouden ook moeten weten dat er elk jaar misschien wel miljoenen ouders veilig bij hun kinderen slapen. Een recent onderzoek liet overtuigend zien dat baby´s die op hun rug slapen bij een niet rokende, niet drinkende ouder geen groter risico lopen dan alleen slapende kinderen.

Dr. McKenna, professor in de antropologie en hoofd van het Mother-Infant Sleep Lab aan het Notre dame, geeft de volgende veiligheidsuggesties: “Kinderen zouden moeten slapen op een stevig en schoon oppervlak, zonder rook, onder een lichte maar comfortabele deken. Hun hoofd mag nooit worden bedekt. Er mogen geen knuffels of kussens om het kind heen liggen, en het kind mag nooit op een kussen slapen. Schapenvachten of ander donsachtig materiaal en vooral “bean bag” matrassen zouden nooit gebruikt moeten worden. Waterbedden kunnen gevaarlijk zijn, en de matrassen moeten altijd goed aansluiten tegen het bedframe. Kinderen mogen niet op banken of sofa´s slapen (met of zonder volwassenen) waar ze (met hun gezicht eerst) tussen de spleet kunnen komen of bekneld kunnen raken tegen de achterkant van de bank”.

Mythe 2: “Als ze in je bed slapen, gaan ze er nooit meer weg”.

Dit is nooit onderzocht, en er zijn geen gevallen bekend waaruit dat blijkt. Veel samen slapende ouders vertellen dat hun kinderen terwijl ze groeien op fysiek, emotioneel en cognitief gebied, met geen of weinig aanmoediging in hun tweede of derde levensjaar bereid zijn in een eigen bed te gaan slapen. Deze gezinnen vertellen ook dat er veel manieren zijn om kinderen te helpen hun eigen slaapplek te vinden.

Gezinnen die samen slapen bekijken het slapen niet vanuit het idee dat gewoonten doorbroken moeten worden, maar als een patroon dat gehandhaafd kan worden, en dat continue in ontwikkeling is en verandert. Voor samen slapende gezinnen gaat het maken van een fundament van veiligheid en nabijheid boven vroege onafhankelijkheid.

Selected References

– Blair, P.S., Fleming, P.J., Smith, I.J., Platt, M.W., Young, J., Nadin, P. & Berry, P.J., (1999). Babies sleeping with parents: case-control study of factors influencing the risk of the sudden infant death syndrome, British Medical Journal, 319(4): 1457–62.

– Crawford, M., (1994). Parenting practices in the Basque country: Implications of infant and childhood sleeping location for personality development. Ethos, 22(1):42–82.

– Farooqi, S. (1994). Ethnic differences in infant care practices and in the incidence of sudden infant death syndrome. Early Human Development, 38(3): 215–20.

– Forbes, J. F., Weiss, D.S., Folen, R.A. (1992). The co-sleeping habits of military children. Military Medicine, 157(4):196–200.

– Hauck, F. R., et al. (1998). Bedsharing promotes breastfeeding and AAP Task Force on Infant Positioning and SIDS. Pediatrics, 102(3) Part 1: 662–4.

– Hayes, M.J., Roberts, S.M., & Stowe, R. (1996). Early childhood co-sleeping: Parent-child and parent-infant nighttime interactions. Infant Mental Health Journal, 17(4): 348–357.

– Heron, P. (1994). Nonreactive Co-sleeping and Child Behavior: Getting a Good Night’s Sleep All Night Every Night. Masters Thesis, University of Bristol, Bristol, UK

– Lewis, R.J., Janda, L.H. (1988). The relationship between adult sexual adjustment and childhood experience regarding exposure to nudity, sleeping in the parental bed, and parental attitudes toward sexuality. Arch Sex Beh,17:349–363.

– McKenna, J.J. (1990). Evolution and Sudden Infant Death Syndrome: I. Infant responsivity to parental contact. Human Nature, 1(2): 145–177. (See all his references at www.nd.edu/~alfac/mckenna)

– Mitchell, E. A., et al. (1997). Risk factors for sudden infant death syndrome following the prevention campaign in New Zealand: a prospective study. Pediatrics, 100(5): 835–40.

– Mosenkis, J. (1998). The Effects of Childhood Cosleeping On Later Life Development. Masters Thesis. University of Chicago. Dept. of Human Dev.).

– Mosko, S., Richard, C. & McKenna, J. (1997). Maternal sleep and arousals during bedsharing with infants. Sleep 20(2): 142–150.

– Nelson, E. A. and Chan, P. H. (1996). Child care practices and cot death in Hong Kong. New Zealand Med. 109(1020): 144–6.

– Oppenheim, D. (1998). Perspectives on infant mental health from Israel: The case of changes in collective sleeping on the kibbutz. Infant Mental Health Journal, 19(1): 76–86.

– Richard, C., Mosko, S., & J.J. McKenna (1996). Sleeping position, orientation and proximity in bedsharing infants and mothers. Sleep, 19(9): 685–90.

– Richard, C. A., et al. (1998). Apnea and periodic breathing in bed-sharing and solitary sleeping infants. Journal of Applied Physiology, 84(4): 1374–80.

– Skragg, R. K., et al. (1996). Infant room-sharing and prone sleep position in sudden infant death syndrome. New Zealand Cot Death Study Group. Lancet, 347(8993): 7–12.

Vertaald door Eef Broek

Bron:
http://www.attachmentparenting.org/artbenefitscosleep.shtml
API News, Spring 2002,
Attachment Parenting International – http://www.attachmentparenting.org

Nederlandse noten:
N.a.v. Nederlands onderzoek doet Stichting Wiegendood algemene aanbevelingen, te vinden op http://www.wiegendood.nl

Orgineel artikel door Macall Gordon, Antioch University Seattle, mgordon at infantsleep dot org
Website: www.infantsleep.org/, a new look at the research on infant sleep

Eerder verschenen in Nieuwsbrief Natuurlijk Ouderschap 14, 2005