In de spiegel: de erfenis van Dr. Spock

Karen Walant, Ph.D.

De laatste 10 jaar heb ik gewijd aan het doorbreken van onbewuste barrières, of wat Deepak Chopra noemt: “de hypnose van de sociale conditionering”. Ik hoop de exacte aard van vele Westerse vroegkinderlijke ervaringen voor mijzelf en degenen rondom mij aan het licht te brengen. Voortdurend zie ik voorbeelden van kinderjaren die worden gevuld met wat ik noem “normatief misbruik”; trauma’s van baby en kind die in deze maatschappij normaal en zelfs nodig gevonden worden, zoals straffen of een baby eenzaam laten uithuilen. Deze voorbeelden doen zich zowel voor in de tegenwoordige opvoedingspraktijk, als in sommige van de herinneringen en gedragingen van volwassenen. Met de duidelijke afwezigheid van andere overtuigde AP-ers, loop ik soms tegen een enorm verzet op, en word ik zo nu en dan geconfronteerd met ronduit vijandigheid, als ik anderen in overweging geef dat hun huidige leefsituatie iets met trauma’s van lang geleden te maken zou kunnen hebben. Mensen vinden het vaak niet makkelijk om naar hun eigen eerste levensjaren te kijken.

De wereld die wij hebben geërfd

Ik noem dit, omdat ik denk dat het belangrijk is om als ouders te zien hoe wíj als baby gezien werden. Onze ouders brachten ons groot in een culturele context die van grote invloed was op hun keuzes in het ouderschap. Een belangrijk voorbeeld is van Dr. Spock, baby-expert en auteur van het zeer invloedrijke “Baby en Kinderverzorging”. Oorspronkelijk gepubliceerd in 1940, geeft de editie van 1968 zijn advies weer m.b.t. het beantwoorden aan de behoeften van het jonge kind: “Hoe zorg je dat je je baby (het kind vanaf een maand of 3 dat meestal vastgehouden wil worden) niet verwent? Hoe eerder je het probleem achterhaalt, hoe makkelijker het te genezen is. Maar het vraagt veel wilskracht en een lichtelijke harding van het hart. Om jezelf in de juiste toestand te krijgen moet je onthouden dat, op de lange termijn, onredelijk gevraag en buitensporige afhankelijkheid erger zijn voor de baby dan voor jou…………. Je handelt dus voor zijn eigen bestwil.”

Wanneer wij als kind ouders met een “gehard hart” hebben gehad, is het mogelijk dat wij ouders worden die het moeilijk vinden te weten hoe te leven met geschikte, gezonde grenzen. De kringloop van het verwonden zal verschuiven, in plaats van verdwijnen. Wij riskeren het ouders te worden die niet in staat zijn grenzen te stellen als een weg om de pijn van het harden-van-het-hart te vermijden. We zijn bang dat we onze kinderen negeren of aan hun lot over laten, dus reageren we vervolgens op elke zucht. Ik weet dat ik heb geworsteld (en nog steeds worstel) met het vinden van een balans tussen overreageren en grenzen, tussen wat mijn kinderen nodig hebben en wat ik nodig heb. Dr. Spock loste dit probleem voor ouders in de jaren ’60 op: “…maak een schema voor jezelf, eventueel op papier, dat van je verlangt dat je de meeste tijd dat de baby wakker is druk bezig bent met het huishouden of wat dan ook. Wees druk in de weer- om indruk te maken op je baby en op jezelf. Als hij protesteert en zijn armen naar je uitsteekt, leg hem dan vriendelijk maar vastberaden uit dat die en die klus deze middag moeten worden uitgevoerd. Ook al verstaat hij de woorden niet, hij verstaat de klank van je stem. Blijf bij je drukke bezigheden. (p.193).”

Omdat het kind in mij dit type behandeling kent en herinnert, heb ik als ouder soms moeite met het vinden van een betere, meer empathische balans voor mij en mijn kinderen. Desalniettemin ben ik vastbesloten die balans te vinden. Om dit te bereiken, heb ik mij bewust moeten worden van mijn onwillekeurige neiging alles (en meer) te geven aan mijn kinderen. Voor hen en voor mijzelf heb ik moeten werken aan het ontwikkelen van een balans waar een gezonde dosis frustratie tolerantie deel van uitmaakt. Deze tolerantie is niet de verwaarlozing of het niet-betrokken zijn wat door Spock aangeraden werd, maar een gezonde ruimte zodat mijn kinderen en ik kunnen groeien en een optimale balans kunnen vinden tussen onafhankelijkheid, onderlinge afhankelijkheid en afhankelijkheid. In de oplossing ligt een gezond, creatief middengebied.

Bewustzijn is de sleutel

Kan de kringloop worden doorbroken? Ik geloof absoluut dat dit kan. Maar alleen door bereid te zijn de confrontatie met het verleden aan te gaan, het bloot te leggen, en het trauma te voelen van wat er ooit was. De kringloop kan worden herhaald op een gespiegelde manier en dat is ook de moeite waard om te worden blootgelegd. Met één oog op de herhaling en het andere oog op de spiegel, is er ruimte voor groei van het midden, een balans tussen een herhaling van onze eigen opvoeding en het creëren van simpelweg het tegenovergestelde. Het is de yin en yang van het ouderschap, dat wat tussen verleden en toekomst is en dat waar jij en je kind het meest bij gebaat zijn.

Karen Walant, Ph.D. woont met man en drie kinderen in Connecticut. Ze is psychotherapeute en schrijfster van “Creating the Capacity of Attachment”.

Eerder verschenen in Nieuwsbrief Natuurlijk Ouderschap 8, 2001